فن یخچال، یکی از مهم‌ترین قطعاتی که از داغ شدن بیش از حد و سوختن یخچال جلوگیری می‌کند. این قطعه وظیفه خنک سازی دستگاه را دارد و خراب شدنش می‌تواند مشکلات زیادی را برای دستگاه به بار بیاورد.
بررسی انواع فن یخچال
به طور کلی فن دارای پره‌های چند تایی است که با حرکت چرخشی خود می‌تواند هوای اطراف را به حرکت درآورد. در گذشته هیچ یک از یخچال‌ها فن نداشتند که این مساله تاثیر بدی بر روی عمر قطعات و خنک کنندگی آنها داشت.
اما در یخچال‌های امروزی بین 1 تا 4 فن جهت تهویه هوا وجود دارد که برای تهویه هوا و خنک کردن قطعات مهم به کار می‌روند.
فن کمپرسور
به عنوان مثال یکی از این فن‌ها تنها برای خنک کردن کمپرسور یخچال به کار می‌رود. فن کمپرسور که برخی به آن فن کندانسور نیز می‌گویند وظیفه دارد که با روشن شدن کمپرسور، روشن شود و با جا به جایی هوا در فضای اطراف کمپرسور و میان سیم پیچ‌های آن، از داغ شدن بیش از حدش جلوگیری نماید.
همان طور که می‌دانید داغ شدن این قطعه باعث کاهش عملکرد آن می‌شود و می‌تواند مشکلاتی مانند گرم بودن داخل یخچال را به همراه داشته باشد. همچنین داغ شدن بیش از حد کمپرسور می‌تواند به موتور فشار زیادی را وارد کند و در نهایت باعث سوختن آن شود.
با توجه به اینکه خرابی کمپرسور به منظور خرابی کل یخچال است و هزینه‌های تعمیراتی نسبتا بالایی دارد؛ نقش فن یخچال بسیار مهم و حیاتی به نظر می‌رسد.
فن اوپراتور
البته فن کندانسور تنها فن مهم و موثر در عملکرد یخچال نیست و فن اوپراتور نیز نقش مهمی در سیستم تهویه یخچال دارد. این فن وظیفه دارد که هوای داخل یخچال را به گردش آورد تا هوای گرم از آن خارج شود و هوای سرد تولید شده در کمپرسور در تمامی قسمت‌های یخچال پخش شود.
بدین ترتیب دمای یخچال در تمام نقاط یکسان است و قسمتی از مواد غذایی خراب نخواهند شد.در کنار عملکرد و محل قرارگیری فن‌ها در یخچال و فریزر، فن یخچال به دو نوع اینورتر و معمولی نیز تقسیم بندی می‌شوند.
فن اینورتر
فن اینورتر به گونه‌ای است که با رسیدن دما به میزان مورد نظر کاربر، کاملا خاموش نمی‌شود و فعالیت خود را با انرژی کم ادامه می‌دهد.
با افزایش دمای داخلی فن بدون نیاز به انرژی اولیه جهت روشن شدن به راحتی فعالیت خود را افزایش می‌دهد و بدین ترتیب مصرف انرژی آن تا حد بسیار زیادی کاهش پیدا می‌کند. این مدل صرفه جویی زیادی در برق مصرفی دارد و طول عمر بیشتری نسبت به مدل قدیمی خود دارد.
عملکرد این مدل بالاتر است و خنک کنندگی بیشتری را به همراه دارد. صدای کم فن اینورتر یخچال از دیگر مزیت‌های آن نسبت به مدل معمولی است.
نحوه عملکرد فن یخچال
با کاهش دمای داخل یخچال، ترموستات تغییرات دما را به برد خبر می‌دهد. تا کمپرسور دوباره شروع به تولید هوای سرد کند. در این زمان موتور و کمپرسور روشن می‌شوند و فن بیرونی نیز شروع به خنک نگه داشتن آن می‌نماید.
فن داخلی یا همان فن اوپراتور در همین زمان هوای گرم داخل یخچال را به بیرون هدایت می‌کند تا با ورود هوای سرد دمای داخلی کاهش پیدا کند.
سیستم تهویه یخچال و فن آن در تمام لحظات روشن بودن یخچال کار نمی‌کند و تنها در هنگام افزایش دمای داخلی یخچال روشن می‌شود. با روشن شدن سیستم تهویه یخچال، هوای گرم از دستگاه خارج می‌شود و هوای سرد تولید شده را در همه جای آن منتشر می‌گردد تا دما به میزان مورد نظر کاربر برسد.
خرابی فن یکی از مهم‌ترین دلایل گرم بودن یخچال است و باید عواملی که می‌تواند عمر این قطعه را کم کند و یا از تکان خوردن پره‌ها جلوگیری نماید را برطرف کنید. برفک زدن بدنه فن می‌تواند باعث شود که عمل انتشار هوای سرد و خروج هوای گرم با مشکل روبرو شود.
برای رفع این مشکل نیاز است که دستگاه را کاملا خاموش کنید تا تمامی برف‌ها آب شوند سپس به تعمیر یا تعویض سیستم تهویه یخچال بپردازید.
همان طور که پیش‌تر اشاره کردیم خرابی فن کندانسور در گرم بودن داخل یخچال بسیار موثر است. اگر موتور فن کندانسور در اثر نوسانات شدید برقی بسوزد و یا گرد و خاک موجود در هوا از تکان خوردن پره‌های فن کندانسور جلوگیری کند کندانسور به سرعت داغ می‌کند و دمای هوای خنک تولید شده کمتر می‌شود.
برای رفع این مشکل نیاز به تمیز کردن فن و روغن زدن به میل شفتی که وارد آرمیچر فن می‌شود دارید. در صورتی که مشکل برطرف نشد بهتر است باید به یک تکنسین مجرب در زمینه تعمیر یخچال تماس بگیرید تا به بررسی دقیق مشکل بپردازد و با اطلاعات کامل و ابزار حرفه‌ای مشکل را حل کنند.
نکته: جهت جلوگیری از سوختن موتور فن در اثر نوسانات برقی پیشنهاد می‌شود که از محافظ برقی یخچال و فریزر استفاده کنید و سیم برق دستگاه خود را به صورت مستقیم به پریز وصل ننمایید.
علت این کار این است که در زمان‌های اوج مصرف برق نوسانات به بالاترین حد خود می‌رسد که در بلند مدت بر روی قطعات داخلی تاثیر بدی می‌گذارد.
البته مواردی چون خالی شدن گاز یخچال یکی از مواردی است که باعث گرم شدن دمای داخلی می‌شود اما علت آن مربوط به فن یخچال نمی‌شود.
در این حالت گاز مبرد جهت تولید هوای سرد در کمپرسور وجود ندارد و به همین دلیل هوای گرم به داخل فرستاده می‌شود و فن آن را در تمامی نواحی منتشر می‌سازد. در این حالت ترموستات خبر بالاتر رفتن دما را به اطلاع برد می‌رساند و این پروسه ادامه پیدا می‌کند تا موتور یا کمپرسور در اثر داغ شدن بیش از حد و فشار کار بالا بسوزند.